>> Giai thoại tình yêu của vua Lê Đại Hành - Dương Vân Nga

Lật lại lịch sử và các truyền thuyết hư thực trong dân gian có thể thấy, có những giả thuyết khác nhau về tướng mạo của Dương Vân Nga song phần lớn đều chung một nhận định, bà chắc chắn là một phụ nữ đẹp.

Chim sa cá lặn

Khi mới chào đời, Vân Nga rất khác thường. Cô bé khóc dạ đề 3 tháng cho tới một đêm có vị thiền sư đi qua làng, nghe tiếng khóc. Ông vào nhà, chỉ xoa nhẹ vào lưng Vân Nga khẽ ru: “Nín đi thôi, nín đi thôi /Một thân gánh vác cả đôi sơn hà” là cô bé nín bặt. Người ta cho rằng đó chính là lời sấm về cuộc đời của bà sau này.

Tranh minh họa hoàng hậu Dương Vân Nga. (Sưu tầm)

Tương truyền, sinh thời Dương Vân Nga rất xinh đẹp. Bà có khuôn mặt bầu bĩnh rất phúc hậu song vẫn có nét thanh tú, cao sang. Nước da của bà hoàng hậu họ Dương trắng hồng và cặp mắt phượng, mày ngài lúc nào cũng long lanh đầy tình tứ.

Nhan sắc bà được tả trong cuốn Hoàn Vương ca tích, sản phẩm của tâm hồn, trí tuệ nhân dân tỉnh Hà Nam, không chỉ đẹp mà còn tràn đầy sinh lực: “Môi son rừng rực, mặt hoa rờn rờn/Mắt kia sao mọc cờn cờn/Cổ kia đã trắng lại tròn hân hân...”.

Sự thanh thoát và uyển chuyển của người con gái đẹp họ Dương khiến mỗi nước nàng đi cả vùng thiên nhiên, cây cỏ xao động, bừng sáng: “Ðồi đông điểm ngọc, đồi tây mây vàng/Suối trong tựa ánh nguyệt tràn/Mây ngồi xổm, cá lượn đàn lên mây/Chim kề mỏ, bướm xỏ mày/Bao nhiêu suối chảy thành cây đàn cầm...”.

Chắc hẳn chính vẻ đẹp thanh tú, mỹ miều và uyển chuyển của bà đã khiến cho cả vị chúa động Hoa Lư Đinh Bộ Lĩnh và sau này Thập đạo tướng quân Lê Hoàn mê đắm. Đó phải chăng cũng là lý do bà được làm chính cung ở cả hai triều đại Đinh và Tiền Lê đồng thời cũng khiến những tranh cãi về con người và phẩm hạnh của bà đến nay dường như vẫn chưa có hồi kết thúc.

Cố đô Hoa Lư, nơi ghi dấu cuộc đời hoàng hậu Dương Vân Nga.

Sử xưa chỉ trích, sử nay thông cảm

Hoàng hậu họ Dương bị các sử gia phong kiến buộc tội là “gian dâm” với tướng Lê Hoàn từ trước. Bà bị họ chì trích rất nặng nề trong việc không tròn đạo vợ chồng khi chúa động Hoa Lư Đinh Bộ Lĩnh vừa bị bị sát hại đã nhanh chóng trao giang sơn cho Thập đạo tướng quân Lê hoàn và trở thành hoàng hậu của vị vua này.

Không biết hoàng hậu Dương Vân Nga có thực sự “gian dâm’ với tướng quân Lê Hoàn hay không chỉ biết, chuyện bà và vị tướng trẻ tài ba Lê Hoàn có tình cảm với nhau là có thực. Hành động bà tự tay khoác áo long bào lên tướng quân, việc khi trở thành hoàng đế, vua Lê Đại Hành mang theo bà đi đánh Tống, bình Chiêm có thể chứng minh điều này.

Sở dĩ có thể khẳng định như vậy là bởi, thực tế trong hoàn cảnh của mình hoàng hậu Dương Vân Nga vẫn còn sự lựa chọn. Khi Đinh Bộ Lĩnh và Đinh Liễn bị sát hại, Đinh Toàn còn nhỏ (6 tuổi) bà có thể thay quyền nhiếp chính như tiền nhân đã làm. Hoặc giả bà cứ thủ tiết, lánh đời để con cháu nhà Đinh mặc ý lựa chọn hoàng thân… Tuy nhiên, quyết định của bà là nhường lại ngai vàng cho tướng tài Lê Hoàn.

Mối tư tình của hoàng hậu Dương Vân Nga đối với thập đạo tướng quân Lê Hoàn còn thể hiện rõ nét hơn khi bà đồng ý trở vợ ông. Ngày vua Lê Đại Hành lên đường bình Chiêm bà đã theo ông lên chiến trường, trong khi cung cấm có vô vàn cung tần mỹ nữ có thể sẵn sàng sung sướng được “giúp’ bà thay thế.

Rồi có lần, khi vua Lê Đại Hành thắng trận trở về từ biên ải, Dương Vân Nga còn mang thuyền rồng và long sàng ra đón. Hai người đã có những giây phút cực kỳ mặn nồng bên nhau trong tiết trời mây mù vần vũ và cái tên sông Vân Sàng (Giường mây) được đặt cho cuộc gặp gỡ ấy đã khẳng định điều này ít nhiều là có thực.

Thậm chí, có một giai thoại kể rằng, vị tướng trẻ Lê Hoàn ngay lần đầu gặp đã tức khắc bị Dương Vân Nga chinh phục. Tối đó, ông mộng thấy chim thần mang mình lên chín tầng mây, rồi thả chàng rơi trúng phòng Dương Vân Nga...