(Dân trí) - Đầu năm học mới, số lượng học sinh ở các xã thuộc huyện vùng cao Đông Giang (Quảng Nam) bỏ học khá nhiều. Điều đặc biệt là chủ yếu là học sinh nữ bỏ học để theo chồng và sinh con khi mới 14, 15 tuổi.
Nạn tảo hôn nơi đây diễn ra rất phổ biến mà nguyên nhân là do phong tục, tập quán của người Cơtu. Điều này ảnh hưởng rất lớn đến việc duy trì số lượng học sinh (HS) và nâng cao chất lượng dạy và học trong nhà trường.
Những bà mẹ nhí Cơ tu ở huyện vùng cao Đông Giang (Quảng Nam).
Lấy chồng, bỏ dở học hành
Đầu năm học 2011-2012, HS các khối lớp 11, 12 Trường THPT Âu Cơ giảm nhiều so với năm học trước. Lãnh đạo nhà trường phân công các giáo viên chủ nhiệm về các bản làng tìm hiểu nguyên nhân để vận động các em ra lớp thì mới biết: nhiều HS đã có chồng, có trường hợp các em hiện đang mang thai hoặc mới sinh con.
Riêng lớp 12C1 đã có đến 3 nữ học sinh Cơ tu theo chồng bỏ học, đó là các em Đinh Thị Thô (xã Ka Dăng), Đinh Thị Nghiệp (xã Tư) và Ra pát Thị Nhênh (xã Zơ Ngây), trong đó Nghiệp và Nhênh đã mang thai sắp làm mẹ ở tuổi 16, 17.
Trao đổi với tôi, em Avô Thị Hơn - cùng lớp với những HS trên cho biết: “Gần cuối học kì 2 năm học lớp 11, thì 2 bạn Nhênh và Nghiệp đã mang thai nhưng thầy cô và các bạn trong lớp không biết nên hè này thai đã lớn, bụng to nên phải nghỉ học để theo chồng”.
Trong số 3 nữ sinh bỏ học này có em Ra pát Thị Nhênh là một HS rất chăm, năm học lớp 11 (2010-2011) Nhênh là HS tiên tiến.
Phụ huynh em Ra pát Thị Nhênh cho biết: “Trường ở rất xa nên hắn phải đi trọ học, hắn học giỏi lắm rứa mà !.. Có ai ngờ việc như ri mô! Hè về hắn đi bẻ măng với amế(mẹ) rồi hắn nói không chịu đi học nữa vì đã có bầu. Chừ biết làm răng đành phải để hắn nghỉ học thôi”.
Nữ sinh Cơ tu ở huyện vùng cao Đông Giang (Quảng Nam). Hiện nay có không ít nữ sinh ở huyện này “theo chồng bỏ cuộc chơi”.
Tình trạng nữ sinh bỏ học lấy chồng không chỉ xảy ra với cấp học THPT mà các em mới 14,15 tuổi đang học lớp 8, 9 cấp THCS cũng trở thành những bà mẹ nhí, đành gác chuyện học hành để theo chồng. Năm học 2010-2011, Trường THCS Bán trú Lê Văn Tám (xã Zơ Ngây) và Trường THCS Võ Thị Sáu (thị trấn Prao) cũng xảy ra trường hợp học sinh bỏ học lấy chồng.
Mặc dù các thầy cô giáo rất tích cực tuyên truyền, vận động gia đình và bản thân các em nhưng tỉ lệ HS bỏ học vì đã có chồng có vợ vẫn rất cao. Vấn đề này ảnh hưởng rất lớn đến việc duy trì số lượng, nâng cao chất lượng và thực hiện công tác phổ cập giáo dục ở huyện vùng cao Đông Giang.
Các em học sinh Cơtu trọ học. Hiện nay không dễ để duy trì số lượng học sinh đến trường ở huyện vùng cao Đông Giang (Quảng Nam).
Nhà trường: Không dễ “dẹp” nạn tảo hôn
Theo cô giáo Ating Thị Tươi, hiệu trưởng Trường THPT Quang Trung (huyện Đông Giang), nguyên nhân dẫn đến việc HS bỏ học sớm để lấy chồng là do ý thức của người dân Cơ tu chưa xem trọng việc học nhưng chủ yếu là do tập tục.
Tập tục của người Cơtu nơi đây, có khi chỉ vì môt lời hứa của 2 người bạn trong một bữa tiệc, ăn nhậu, thế là con của họ đã thành vợ thành chồng khi mới chỉ 11, 12 tuổi. Hay cả khi con gái họ còn đang cắp sách đến trường thì một hôm có người đến xin bắt làm vợ với lễ vật là những chum ché cổ rất có giá trị thế là em đành từ giã mái trường để theo “lời ru buồn” ở tận nơi rẻo cao.
Một đám cưới của người Cơtu (cô dâu 17 tuổi, thứ 2 từ phải sang).
Thầy Đặng Xứng, hiệu trưởng Trường THPT Âu Cơ (Đông Giang), cho biết : “Tình trạng HS bỏ học vì có chồng có vợ trong độ tuổi vị thành niên là vấn đề nan giải không riêng gì trường này mà hấu hết các trường trên địa bàn huyện Đông Giang cũng vậy. Nhà trường vẫn thường xuyên tuyên truyền trong các buổi chào cờ, học ngoại khóa, rồi phân công giáo viên đến tận nhà các em ở những bản làng xa xôi để vận động nhưng kết quả không mấy khả quan”.
Thầy Xứng cho biết thêm: Năm học 2011-2012 này có một trường hợp là em Huỳnh Thị D bỏ học năm ngoái vì đã có chồng sinh con, nay lại xin được tiếp tục theo học. Nhà trường vẫn giải quyết để em được đến trường vì em vẫn còn đang trong độ tuổi đi học. Hay như, vừa rồi nhà trường nhận được lá đơn của ông BNươch Pư - phụ huynh em Bnướch Thị Bum học lớp 11C2 xin cho em được nghỉ học một năm và bảo lưu kết quả vì lí do “sức khỏe không đảm bảo”. Tìm hiểu ra mới biết em Bum đã sinh được một bé trai trong kì nghỉ hè vừa rồi.
Hầu hết các em HS bỏ học và kết hôn khi chưa đủ tuổi theo quy định của pháp luật nhưng vẫn được tổ chức đám cưới linh đình. Như vậy rõ ràng là chính quyền địa phương chưa có biện pháp để giải quyết nạn tảo hôn này.
Một thầy giáo ở Trường THCS Bán trú Lê Văn Tám kể lại: Em Alăng Thị Tíu (ở xã Sông Kôn, Đông Giang) đang học lớp 9 thì nghỉ học, tìm hiểu mới biết em sắp có chồng, đến nhà vận động thì phụ huynh nói “Hắn có chồng nhưng chưa cho hắn nghỉ học mô, để học xong rồi mới đám cưới”. Thế mà, thầy giáo về thì vài hôm sau gia đình em Tíu đã giết trâu tổ chức đám cưới linh đình đến 3 ngày.
Không ít học sinh Cơtu bỏ học sớm để lao vào cuộc sống mưu sinh.
Hạn chế tình trạng học sinh bỏ học vì nạn tảo hôn đối với các nhà trường không phải là một việc dễ giải quyết. Lý do là dù nhà trường tuyên truyền, vận động thường xuyên nhưng ý thức về việc học chưa cao cũng như sự thiếu hiểu biết về pháp luật, nhất là luật hôn nhân và gia đình nên tình trạng HS tảo hôn vẫn diễn ra. Trong khi đó, chính quyền địa phương biết chuyện nhưng vì sự cả nể do quan hệ dòng tộc, quen biết dân làng nên khó xử lí.
Thầy hiệu trưởng Đặng Xứng nhấn mạnh: “Các ban ngành, đoàn thể, mà nhất là chính quyền địa phương, cần chung tay với nhà trường để hạn chế tình trạng học sinh tảo hôn”.
Đông Phước