Hoàn thiện “3 công khai”, loại bỏ kẽ hở trong giáo dục ĐH
Phát biểu tại hội nghị, Thứ trưởng Bộ GD-ĐT Bùi Văn Ga cho biết, sự triển khai kịp thời, tích cực và có hiệu quả của Chỉ thị 296 thể hiện rõ ràng ở con số: 344 trường ĐH, CĐ (đạt 83,9%) đã thành lập Ban chỉ đạo đổi mới công tác quản lý giai đoạn 2010-2012; 314 trường ĐH, CĐ (76,2%) tổ chức rà soát, bổ sung các chỉ số hoặc xây dựng mới chiến lược phát triển trường giai đoạn 2011-2015, định hướng đến năm 2020; 270 trường ĐH, CĐ xây dựng và công bố chuẩn đầu ra ngành đào tạo; 294 trường ĐH, CĐ xây dựng cam kết chất lượng đào tạo…
Tại hội nghị, các đại biểu đã thể hiện sự quán triệt nghiêm túc, sâu sắc Chỉ thị 296, đồng thời khẳng định đã có những chuyển biến bước đầu quan trọng, có ý nghĩa lâu dài.
Hội nghị được tổ chức trực tuyến tại 6 điểm cầu truyền hình trên toàn quốc. Trong ảnh: Các đại biểu tham dự hội nghị tại đầu cầu Hà Nội.
Nhiều ý kiến cho rằng, từ khi thực hiện Chỉ thị số 296, các trường ngày càng tự chủ hơn, dễ thực hiện hơn trong công tác quản lý. Các trường đã huy động sức mạnh tập thể, các đoàn thể cùng vào cuộc, đề ra các phong trào hưởng ứng, dần xóa bỏ tư duy lạc hậu và tiết kiệm được công sức, tiền của. Nhiều đại biểu đề nghị cần sớm ban hành Luật GD ĐH, tăng cường liên kết đào tạo giữa các trường, các vùng để tránh cạnh tranh thiếu lành mạnh, gây lãng phí và chất lượng đào tạo kém.
Bộ trưởng Bộ GD-ĐT Phạm Vũ Luận thừa nhận rằng: Trong thời gian vừa qua, tự kiểm điểm lại nhiều việc trong GD ĐH vẫn chưa làm kịp. Một số ngành, một số trường không tuyển đủ chỉ tiêu như Nông lâm, Nông nghiệp, Hán nôm, Điện hạt nhân, Nguyên tử, Sư phạm, số lượng thí sinh điểm cao không vào mặc dù có nhiều ưu đãi. Chúng tôi sẽ bàn bạc, tham khảo ý kiến để xử lý tình trạng này nhưng một số trường, một số ngành không thu hút thí sinh do điều kiện đảm bảo chất lượng rất thấp, rất kém.
Bộ trưởng Luận cho hay, tuy thanh tra, kiểm tra đảm bảo chất lượng, Bộ chưa làm được nhiều nhưng qua kiểm tra một số trường chỉ có 50 giáo viên với hàng chục ngành đào tạo, số lượng chưa bằng trường THPT. Thậm chí, có bộ môn chỉ có 2 - 3 giáo viên cơ hữu. Có trường diện tích chỉ có 0,9m2/sinh viên mà cơ sở lại đi thuê. Các trường này nếu thực hiện 3 công khai đảm bảo chất lượng thì phụ huynh, học sinh chắc chắn sẽ không chọn.
Nguyên nhân tình trạng trên, Bộ trưởng Luận thừa nhận: “Việc giao chỉ tiêu của Bộ chưa chính xác. Chúng tôi sẽ kiểm tra chính thức việc này kỹ hơn. Có số trường giao chỉ tiêu tăng đột biến, chắc sẽ điều chỉnh trở lại”.
Về vấn đề một số địa phương "chê" sinh viên dân lập, Bộ trưởng Luận cho rằng: “Chúng ta nói làm như vậy là không công bằng nhưng cũng cần xem lại chất lượng đào tạo của các trường ngoài công lập. Các trường ngoài công lập cần củng cố lại để nâng cao chất lượng”.
Đưa ra những nhiệm vụ thực hiện trong năm học tới, Bộ trưởng Luận nhấn mạnh: “Năm nay, Bộ sẽ xem xét điều chỉnh chỉ tiêu tuyển sinh, dựa trên giảng viên cơ hữu, diện tích phòng học và định mức mà Bộ đã công bố, lấy chất lượng làm đầu. Điều chỉnh này cả chỉ tiêu chính quy và dài hạn. Đề nghị hai ĐH Quốc gia, các trường ĐH trong điểm đề xuất phương án tuyển sinh của mình. Phương thức đề án của trường nào tốt sẽ được triển khai nhưng yêu cầu, không tái diễn được luyện thi tràn lan, đảm bảo phương án thi công bằng. Có cơ chế để tập thể nhà trường, cơ quan chức năng kiểm tra giám sát. Các trường tiếp tục hiến kế với bộ về tuyển sinh trong tương lai”.
Về phía Bộ, Bộ trưởng Luận cho biết: “Hoàn thiện hướng dẫn 3 “công khai” cho nhà trường, sơ kết đào tạo theo nhu cầu xã hội, đặc biệt sẽ loại bỏ kẽ hở trong GD ĐH. Tiến tới, Bộ không vào việc chuyên môn nữa mà để các sở đào tạo thực hiện. Bộ thực hiện việc kiểm tra, giám sát”.
Đẩy mạnh kiểm định chất lượng GD ĐH
Phát biểu tại hội nghị, Phó Thủ tướng Nguyễn Thiện Nhân (
ảnh) ghi nhận những kết quả đã đạt được trong việc triển khai Chỉ thị 296 của Chính phủ trong thời gian qua. Phó Thủ tướng nhấn mạnh: “Với Chỉ thị 296 này, lần đầu tiên việc giải quyết đảm bảo phát triển cân đối giữa quy mô và chất lượng giáo dục đại học đã được coi trọng, các cấp quản lý đã nhìn rõ nguy cơ và hạn chế được tốc độ gia tăng quy mô của giáo dục đại học”.
“Năm 2006, cả nước có 18 trường được thành lập, trong đó 6 trường mới thành lập, con số tương ứng năm 2007 là 11-10; 2008: 10-8; 2009: 9-5; 2010: 12-4 và 2011: 14-1. Trong 2 năm 2006-2007, trung bình mỗi năm có 20 trường được thành lập, còn từ năm 2008 đến nay, trung bình 11 trường/năm. Những con số thông kê trên cho thấy xu hướng số trường đại học được thành lập ngày càng giảm, chứ không tăng. Nếu giai đoạn 2006 - 2007, bình quân mỗi năm có 20 trường được thành lập thì giai đoạn từ năm 2008 đến nay, số trường thành lập mới đã giảm gần một nửa, trong đó rất ít trường được thành lập mới, mà chủ yếu nâng cấp từ các trường cao đẳng đã có sẵn cơ sở vật chất...” - Phó Thủ tướng dẫn chứng.
Phó Thủ tướng Nguyễn Thiện Nhân đề nghị: “Tiếp tục quán triệt tinh thần của Chỉ thị 296, đó là phát triển quy mô GD ĐH phải đi đôi với nâng cao chất lượng đào tạo, kiên quyết chấm dứt tình trạng không kiểm soát được chất lượng đào tạo. Phải có cơ chế giám sát, đẩy mạnh kiểm định chất lượng GD ĐH. Trong năm học này cần rà soát kỹ việc thực “3 công khai”, xử lý những trường không thực hiện đúng theo quy định. Triển khai thí điểm từng bước thực hiện dân chủ cơ sở: sinh viên tham gia đánh giá giáo viên, giáo viên đánh giá lãnh đạo nhà trường, các Sở GD-ĐT, các trường ĐH đánh giá hoạt động của Bộ GD-ĐT”.
Đặc biệt, Phó Thủ tướng yêu cầu các đơn vị GD tiếp tục phấn đấu hoàn thành những nội dung của Chỉ thị 296; cần thảo luận chuyên đề trong toàn ngành liên quan đến vấn đề thực hiện quy hoạch phát triển nhân lực quốc gia gắn với tuyển sinh của toàn ngành và các trường.
Hồng Hạnh