Tại hội nghị quốc gia thường niên do Ủy ban các vấn đề quốc tế của Mỹ tổ chức ngày 4.11, Thứ trưởng Ngoại giao Mỹ William J.Burns đã phát biểu về chiến lược thế kỷ mới của Washington. Website Bộ Ngoại giao nước này đăng lại toàn văn bài phát biểu trên. Nhắc đến bài Thế kỷ Thái Bình Dương của Mỹ của Ngoại trưởng Hillary Clinton đăng trên tạp chí Foreign Policy hồi tháng trước, ông Burns khẳng định châu Á có vai trò trung tâm đối với chính trị toàn cầu.

Thứ trưởng Burns nhấn mạnh: “Sự trỗi dậy của châu Á không chỉ là các nền kinh tế hay những thành phố phát triển mạnh mẽ, mà còn vẽ lại bản đồ địa chiến lược của khu vực”. Ví dụ cho nhận định trên, ông Burns nói biển Đông hiện đóng vai trò quan trọng hơn, bao hàm quyền lợi chung đối với quốc tế, trong giao thương hàng hải. Vì thế, Thứ trưởng Ngoại giao Mỹ cho rằng: “Chúng ta cần phát triển cấu trúc ngoại giao, kinh tế và an ninh theo kịp sự thay đổi sâu sắc của châu Á… Sự lãnh đạo của Mỹ trong việc thực hiện cấu trúc trên sẽ đem lại lợi ích về sau cho đất nước và giúp châu Á khai thác được tiềm năng trọn vẹn”. Thứ trưởng Burns nói điều đó giống như việc Mỹ đã xây dựng một mạng lưới quan hệ toàn diện và lâu dài giữa hai bờ Đại Tây Dương. Như vậy, Mỹ sẽ tham gia vào sự trỗi dậy của châu Á để tạo tiền đề cho những lợi ích về sau, điều mà nước này từng làm đối với châu Âu vào thế kỷ trước. Tháng này, Tổng thống Barack Obama sẽ mở màn cho các hoạt động của Mỹ tại hội nghị thượng đỉnh Đông Á.

Thứ trưởng Burns cũng khẳng định tiếp tục phát triển những quan hệ chiến lược sẵn có, trong đó liên minh với Nhật đóng vai trò sống còn. Washington cũng đang đẩy mạnh xây dựng liên kết với Việt Nam, Ấn Độ, Trung Quốc, Indonesia, Singapore, New Zealand, Mông Cổ và Brunei. Trong đó, Mỹ mong muốn kết hợp cùng Ấn Độ để tăng cường sự tham dự tại châu Á. Ông Burns nói Washington đang phát động hình thành nhóm tham vấn 3 bên Mỹ - Ấn - Nhật trong các vấn đề của châu Á. Thứ trưởng Burns còn cho biết Washington sẵn sàng có mối quan hệ tốt với Bắc Kinh và châu Á “đủ lớn” cho Mỹ, Ấn Độ lẫn Trung Quốc. Tuy nhiên, ông Burns cũng khẳng định mối quan hệ Mỹ - Trung rất phức tạp, khó lường trước hai bên sẽ xung đột hay hợp tác. Thứ trưởng Burns từng cảnh báo điều vừa nói trong Hội nghị quan hệ Mỹ - Trung diễn ra vào ngày 24.10 tại Texas.

Ngô Minh Trí