Đó là khẳng định của Bộ trưởng Bộ Giao thông Vận tải (GTVT) Đinh La Thăng về vấn đề liên quan đến các loại phí phương tiện giao thông đang gây nhiều phản ứng trong dư luận xã hội tại cuộc họp báo thường kỳ của Bộ này diễn ra chiều tối 3/4.
Mở đầu cuộc họp báo, vị “tư lệnh” của ngành giao thông đã gửi lời xin lỗi vì Bộ GTVT cung cấp thông tin chưa đầy đủ, chưa kịp thời và chưa rõ ràng về các loại phí được đề xuất nên người dân tiếp nhận thông tin cũng chưa đầy đủ, dẫn tới những phản ứng trong dư luận.
Bộ trưởng Đinh La Thăng: "Bộ GTVT và cá nhân tôi sẽ chịu trách nhiệm
về các đề xuất thu phí"
Thưa Bộ trưởng, ông từng khẳng định việc thu phí bảo trì đường bộ, phí hạn chế phương tiện cá nhân và phí đi vào trung tâm thành phố không phải là phát kiến mới của Bộ GTVT, vậy những đề xuất này xuất phát từ đâu?
Phí bảo trì đường bộ được thực hiện theo Luật Giao thông Đường bộ năm 2008 và có hiệu lực từ 1/7/2009. Theo Luật đã có quy định về xây dựng quỹ để bảo trì đường bộ và đáng lẽ loại phí này phải thu từ năm 2010, nhưng vì nhiều lí do nên các ngành liên quan và Bộ chưa làm kịp, vừa rồi mới xong để trình Chính phủ ký và Nghị định về Qũy bảo trì có hiệu lực từ 1/6 tới đây.
Đối với phí hạn chế phương tiện cá nhân và phí vào trung tâm thành phố, các căn cứ để đưa ra đề xuất thu phí dựa trên Nghị quyết 13 của Hội nghị TW4 về xây dựng kết cấu hạ tầng đồng bộ đảm bảo đưa nước ta thành nước công nghiệp. Tại kỳ họp thứ 2, Quốc hội khóa XIII, trong phần chất vấn và trả lời chất vấn, Quốc hội đã tán thành với chủ trương, biện pháp của Chính phủ và Bộ GTVT nhằm nâng cao hiệu lực quản lý nhà nước về giao thông, trong đó có các biện pháp chống ùn tắc giao thông, tăng mức xử phạt các hành vivề vi phạm an toàn giao thông, thu phí...
Trong Văn bản số 256 (ngày 25/11/2011) báo cáo Quốc hội về các giải pháp mạnh mẽ chống ùn tắc và giảm thiểu tai nạn giao thông tại các thành phố lớn, Chính phủ cũng đã đề xuất rõ các giải pháp thu phí nói trên. Ngay cả Nghị quyết TW4 cũng khẳng định những người tham gia giao thông phải có nghĩa vụ và trách nhiệm đóng góp kinh phí để góp phần có nguồn lực đầu tư kết cấu hạ tầng đồng bộ.
Nhiều ý kiến cho rằng việc thu đồng loạt các loại phí nói trên là hình thức tận thu và gây khó khăn cho các đối tượng nộp phí, Bộ trưởng nghĩ gì về điều này?
Bộ GTVT nhận thiếu sót về việc này. Thực tế, Bộ GTVT mới chỉ trình Chính phủ đề xuất thu phí hạn chế phương tiện cá nhân và phí đi vào trung tâm thành phố giờ cao điểm để Chính phủ trình Quốc hội bổ sung vào Pháp lệnh phí và lệ phí, còn việc thu thế nào và thu lúc nào cần phải có lộ trình.
600.000 người có ô tô sẽ chịu tác động đầu tiên của chính sách thu phí Hạn chế
phương tiện giao thông cá nhân
Nhưng trong Pháp lệnh phí và lệ phí nêu rõ phí là khoản tiền mà tổ chức, cá nhân phải trả khi được một tổ chức, cá nhân khác cung cấp dịch vụ, vậy lợi ích của người nộp phí ở đây là gì thưa Bộ trưởng?
Đúng, phí là người dùng dịch vụ trả tiền cho người cung cấp dịch vụ, nhưng phí này mang tính chất gián tiếp, tức là người đi ô tô sẽ được hưởng lợi gián tiếp khi nộp phí và lợi ích mà người dân được hưởng là đỡ ô nhiễm môi trường hơn, an toàn giao thông được đảm bảo hơn, đi lại thuận tiện hơn...
Hiện nay đường bộ ở Việt Nam có hơn 280.000 km, trong khi chỉ thu được khoảng 5.000km đường bộ qua các trạm mới đạt 0,7%, còn so sánh toàn quốc lộ và tỉnh lộ mới chỉ thu được 4%, trong khi việc xây dựng cơ sở hạ tầng lâu nay phần lớn do Nhà nước đầu tư mà chưa thu phí. Vì thế, quan điểm của Bộ GTVT là ai sử dụng hạ tầng thì phải trả tiền, ô tô sử dụng nhiều hơn nên phải trả nhiều hơn xe máy, xe máy trả nhiều hơn đi xe đạp là điều đương nhiên.
Xe cá nhân gây ùn tắc là vấn đề ở các thành phố lớn nhưng tại sao Bộ GTVT lại để xuất thu phí hạn chế phương tiện trên cả nước?
Có 2 lí do Bộ GTVT đề xuất thu phí trên cả nước, đó là để hạn chế phương tiện cá nhân và đầu tư xây dựng hạ tầng giao thông.
Được biết, hiện Bộ GTVT đã có những điều chỉnh về mức phí hạn chế phương tiện cá nhân so với đề xuất ban đầu, phải chăng Bộ GTVT đã có những tính toán chưa chuẩn và còn lúng túng?
Với đề án thu phí hạn chế phương tiện cá nhân, lúc đầu Bộ GTVT đề xuất mức thu ô tô là từ 20-50 triệu đồng/xe (tùy loại), tuy nhiên sau khi tiếp thu ý kiến đóng góp của người dân thì Bộ đã chia nhỏ mức thu của loại xe 2.0, trong đó: thu 10 triệu đồng đối với xe ô tô dưới 1.0; từ 1.0 - 1.5 là 15 triệu đồng; từ 1.5 - 2.0 mức phí thu là 20 triệu đồng; từ 2.0 - 3.0 là 30 triệu đồng và từ 3.0 trở lên là 50 triệu đồng.
Đối với xe máy, ngoài mức thu từ 500.000 đến 1 triệu đồng thì Bộ GTVT giãn mức thu theo các đối tượng như sau: xe dưới 100 phân khối là 300.000 đồng; xe từ 100 - 175 phân khối là 500.000 đồng và trên 175 phân khối là 1 triệu đồng. Ở đối tượng thu là xe máy, Bộ GTVT đề xuất không thu đối với người nghèo và thu thí điểm ở 5 thành phố trực thuộc Trung ương là: Hà Nội, TP.HCM, Đà Nẵng, Hải Phòng, Cần Thơ và chỉ thu ở nội đô.
Mức thu dựa trên những tính toán toán, cơ sở cụ thể chứ không phải thích thu bao nhiêu thì thu, chúng tôi không lúng túng và cũng không thay đổi mà chỉ giãn mức thu giữa các đối tượng cụ thể.
Các mức phí đã được giãn và chia nhỏ cho phù hợp với đối tượng cụ thể
Bộ trưởng liên tục khẳng định Quốc hội đã thông qua 2 loại phí này, nhưng có vẻ như Bộ GTVT đã làm ngược quy trình khi chưa lấy ý kiến người dân (đối tượng chịu tác động) đã trình Chính phủ đề xuất thu phí?
Tôi khẳng định là Quốc hội đã thông qua. Trong phần chất vấn và trả lời chất vấn Quốc hội tại kỳ họp thứ 2, Quốc hội đã thông qua, tán thành chủ trương, biện pháp của Chính phủ và Bộ GTVT về chống ùn tắc, giảm tai nạn giao thông. Vì thế, Bộ GTVT chỉ thực hiện theo chỉ đạo của Chính phủ và Nghị quyết của Quốc hội chứ không phải Bộ GTVT thích làm thì làm, không thích thì thôi.
Tất nhiên, chính sách đưa ra có động chạm đến người dân, nhưng theo tôi với những giải pháp thu phí này thì 100% người dân được hưởng, đây là lợi ích chung của cả nước. Về tác động cụ thể của chính sách khi được thông qua đầu tiên chỉ có 600.000 người có ô tô, sau đó mới đến xe máy và chỉ đề xuất thu đối với xe máy ở 5 thành phố lớn, hiện chưa có lộ tình thu đối với ô tô thì cũng chưa thu đối với xe máy và xe máy sẽ thu sau ô tô ít nhất 6 tháng.
Khi mới nhậm chức, Bộ trưởng đã nhận được sự ủng hộ rất lớn từ dư luận vì những quyết định táo bạo nhưng được cho là hợp lòng dân, tuy nhiên hiện dư luận xã hội lại phản ứng gay gắt về các đề xuất thu phí của Bộ GTVT GTVT, Bộ trưởng có sợ bị mất tín nhiệm?
Bộ GTVT đề xuất thu phí theo chỉ đạo của Chính phủ và Nghị quyết của Quốc hội. Với những đề xuất này, Bộ GTVT và cá nhân tôi sẽ chịu trách nhiệm trước nhân dân. Tôi làm mọi việc vì đại đa số người dân nên không ngại phiếu tín nhiệm cao hay thấp.
Mức tín nhiệm cao hay thấp là tùy các đồng chí đánh giá. Khi nào tôi còn làm Bộ trưởng thì tôi luôn cùng ngành giao thông để đất nước này phát triển, tôi luôn sẵn sàng làm mọi việc vì mục đích chung, vì mục tiêu chung của đại đa số người dân, vì lợi ích của đất nước. Nếu Quốc hội và nhân dân tín nhiệm thì tốt, còn trường hợp không được tín nhiệm nữa thì tôi cũng phải chấp nhận.
Xin cảm ơn Bộ trưởng!
Quỳnh Anh