Thomas Jefferson chào đời ngày 13/4/1743 tại bang Virginia. Cha của cậu bé Thomas - ông Peter Jefferson ngày ấy xuất thân từ tầng lớp nông dân nghèo, gắn mình với những trang trại mênh mông. Tuy nhiên, nhờ mẹ Jane Randolph và họ ngoại thuộc tầng lớp thượng lưu danh giá nhất xã hội bấy giờ, cậu may mắn có được một chỗ đứng vững chắc trong giới quý tộc. Cậu được học cùng những đứa trẻ nhà Randolph quyền quý. Cậu thích cưỡi ngựa và có lòng say mê với các môn khoa học tự nhiên. Lên 9 tuổi, cậu đã bắt đầu học thêm các tiếng khác như tiếng La-tinh, tiếng Hy Lạp và tiếng Pháp.
 |
| Thomas Jefferson thuở nhỏ |
Năm Thomas 14 tuổi, cha cậu đột ngột qua đời, để lại bà Jefferson cùng 9 người con. Cũng may là năm ấy, ông William Randolph - một người bạn thân thiết của gia đình đã giúp đứng ra gánh vác việc nhà cho tới khi cậu bé hoàn tất chuyện học hành. Dù thế, Thomas thừa biết rằng cậu phải lớn thật nhanh, để gia đình có một chỗ dựa thực sự vững chắc.
Giống nhiều bạn trẻ thời ấy, Thomas Jefferson giành một tình yêu đặc biệt cho sách. Các cuốn sách về Hy Lạp và La Mã cổ đại đã đặt nền móng đầu tiên cho tư tưởng chính trị độc lập và quyết đoán của ông sau này. Năm 16 tuổi, Thomas Jefferson bắt đầu học Đại học William & Marry tại Williamburg. Hai năm học đầu, Jefferson được học các môn toán, vật lý và triết lý học do một giảng viên tên là William Small dạy. Thầy Small truyền cho cậu niềm nhiệt huyết với những bài học về cuộc đời của các bậc vĩ nhân như John Locke, Francis Bacon hay Isaac Newton. Sẵn thông minh và ham học hỏi, Thomas Jefferson luôn luôn chứng tỏ vị trí đầu bảng trên mọi lĩnh vực. Ông thành thạo cả hai ngoại ngữ là tiếng Pháp, tiếng Hy Lạp, và biết chơi cả đàn violin.
Năm 1762, ông tốt nghiệp xuất sắc và khởi nghiệp bằng những tháng năm làm thư ký về luật dưới chướng giáo sư George Wythe - người có ảnh hưởng lớn trong cuộc đời Jefferson. Thời gian này, ông đọc khá nhiều sách luật, tiếng Anh cổ điển và các ấn phẩm chính trị. Dường như nền học vấn của ông gắn liền với sự yêu thích sách ấy. Chàng trai Thomas còn thu gom hàng nghìn cuốn sách để mở một thư viện riêng của mình ở Monticello. Và khi cha cậu qua đời, di sản lớn nhất ông để lại chính là một thư viện rộng lớn. Thomas Jefferson duy trì thói quen đọc sách suốt 83 năm trong cuộc đời mình. Đã từng có lần ông tuyên bố: “Tôi không thể sống thiếu sách được”.
Ngay từ năm 23 tuổi, Jefferson đã trở thành một luật sư tài năng và được trọng vọng bởi với vốn hiểu biết sâu rộng và sự tường tận luật pháp nước nhà, ông đã giúp xử thắng khá nhiều vụ kiện ầm ỹ thời bấy giờ. Song danh vọng và tiền bạc không đủ để giữ chân hiền tài khi ông dần dần có ác cảm sâu sắc với giới luật sư đương đại bảo vệ kẻ có tiền và dẫm đạp lên mọi giá trị đạo đức. Sau bảy năm, Thomas Jefferson rút khỏi ngành luật và trở về với cuộc sống của một quý tộc nông thôn.
Tuy nhiên, sự quan tâm đến các vấn đề xã hội của Jefferson không cho phép ông hưởng thú vui sống ẩn dật ử chốn thôn quê lâu dài. Ông được đề cử làm thành viên Viện đại biểu bang Virginia, và khi các vấn đề thuộc địa trở nên gay gắt, ông đóng vai trò tích cực ngày càng tăng trong phong trào đấu tranh giành độc lập. Những kiến nghị của Jefferson trong đoàn đại biểu Virginia với Hội nghị lục địa được công bố trong quyển sách nhỏ có tựa đề "Quan điểm tóm tắt về các quyền của nước Mỹ", đã đưa ông lên vị trí của một trong những nhà lãnh đạo cách mạng hàng đầu. Ông được cử làm công tác đặc biệt ở Anh, còn tại Mỹ ông được các cộng sự chọn để dự thảo bản Tuyên ngôn Độc lập năm 1776.
Từ bỏ ghế đại biểu ở Quốc hội, Jefferson quay ra quan tâm đến việc xây dựng một bản hiến pháp cho quê hương Virginia. Nhiều tư tưởng của ông tập trung trong văn kiện đó, và nhiều ý tưởng khác được thể hiện trong các đạo luật ban hành những năm sau đấy. Năm 1779, Jefferson được bầu làm Thống đốc bang Virginia và giữ chức vụ này cho đến năm 1781. Năm 1783, trở lại tham gia Quốc hội một lần nữa, ông đứng đầu ủy ban được cử ra để xem xét hiệp ước hòa bình với Anh. Năm kế tiếp, ông được cử làm công sứ đại diện cho chính phủ Mỹ non trẻ ở Pháp và đã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ này.
 |
| Tổng thống Thomas Jefferson từng nói: "Tôi không thể sống thiếu sách" |
Từ năm 1789, với tư cách là ngoại trưởng Mỹ trong nội các của Tổng thống George Washington, ông đã công bố tư tưởng dân chủ mà dựa vào đó Đảng Dân chủ được xây dựng, điều này đã trải thảm đỏ cho Jefferson trên trường chính trị và nhận được sự ủng hộ của đông đảo các chính khách cũng như người dân. Năm 1800, ông đắc cử Tổng thống Mỹ và có những nỗ lực đáng kể trong việc củng cố sự phát triển của nền kinh tế Mỹ. Năng lực lãnh đạo vượt trội cùng những chính sách chính trị tài ba của ông giữ Thomas Jefferson lại Chính phủ Mỹ trong suốt 2 nhiệm kỳ liên tiếp. Sau đó, ông rút lui và cống hiến những năm cuối đời cho việc thiết lập Trường Đại học Virginia. Ngôi trường đại học danh tiếng này luôn được người đời sau đánh giá là một trong những công trình quan trọng nhất của cuộc đời Tổng thống Thomas Jefferson.
Dù là một Tổng thống hàng đầu trong lịch sử Mỹ, Thomas Jefferson lại gặp nhiều vấn đề tài chính. Ông phải vay nợ trong suốt cuộc đời mình, trong đó có cả trách nhiệm kế thừa một khoản nợ từ cha vợ. Nguồn thu nhập chính từ đồn điền không đủ sống và cho đến cuối cuộc đời, ông nợ nhiều đến nỗi phải đệ đơn lên bang Virginia xin bán đấu giá đất tư của ông, nhưng chính quyền tiểu bang từ chối. Chỉ sau khi ông chết, bất động sản của ông mới được đấu giá để trả nợ và con gái của ông thì phải sống nhờ quỹ từ thiện.
 |
| Bia mộ tưởng niệm Tổng thống Thomas Jefferson |
Tổng thống Thomas Jefferson từ trần ngày 4/7/1826 tại căn nhà tự do ông xây cất. Sự ra đi của người đàn ông đã sống 83 năm cùng nước Mỹ để lại trong mỗi người dân niềm tiếc thương vô bờ bến. Trên mộ bia được ông chọn từ trước, có khắc ghi những thành tựu vẻ vang nhất trong cuộc đời mình: "Đây là nơi an nghỉ cuối cùng của Thomas Jefferson, tác giả của bản Tuyên ngôn Độc lập Mỹ, của Đạo luật Virginia về tự do tín ngưỡng, và là cha đẻ của Trường Đại học Virginia".