- Vinalines nối tiếp Vinashin... Từ bài học về thất thoát ngân sách cho dự án của các tập đoàn, ĐBQH yêu cầu Bộ trưởng Đinh La Thăng giải trình trách nhiệm khi bổ nhiệm Cục trưởng Cục Hàng hải.

Vụ Vinalines nóng cả ở phiên thảo luận tổ chiều 24/5 về đề án tái cơ cấu kinh tế lẫn bên hành lang Quốc hội, đặt ra nhiều vấn đề gấp rút trong điều chỉnh cơ chế chính sách với DNNN.

ĐB Trần Du Lịch: Bộ trưởng Thăng phải giải trình việc bổ nhiệm

Tôi biết rằng trong quá trình thanh tra một tổ chức kinh tế, trước khi có kết luận chính thức và ý kiến của Thủ tướng thì Thanh tra lập dự thảo và trao đổi với DN nhiều lần, vì thế DN có thể biết vấn đề ngay trong quá trình thanh tra. Cơ quan quản lý nhà nước không thể không biết. Bởi kết luận cuối cùng của Thanh tra bao giờ cũng được trao đổi trước với người lãnh đạo. Và cho anh giải trình. Tới khi anh giải trình không được và không thuận, thì Thanh tra mới kết luận.

  Đại biểu Trần Du Lịch

Do đó không thể nói đã bổ nhiệm trước khi Thanh tra kết luận. Đó là sự chống chế không thuyết phục. Tôi cho rằng Bộ trưởng GTVT Đinh La Thăng phải giải trình trách nhiệm việc bổ nhiệm Cục trưởng Dương Chí Dũng. Tôi tin rằng nhiều đại biểu sẽ chất vấn về việc đó.

Từ vụ việc Vinashin, tôi thấy nhân dân bức xúc về cách sử dụng vốn và tài sản nhà nước. Để giải quyết căn cơ, phải sớm có một đạo luật, trong đạo luật này phải giao Quốc hội thẩm quyền giám sát, đặc biệt là giám sát các tập đoàn, tổng công ty nhà nước.

Còn biện pháp trước mắt tôi cũng đề nghị nhiều lần, đó là lựa chọn trước các tập đoàn, tổng công ty lớn, Chính phủ với tư cách đại diện chủ sở hữu cao nhất yêu cầu các tổ chức kinh tế này phải công khai, minh bạch các hoạt động giống như các doanh nghiệp niêm yết trên thị trường chứng khoán. 

ĐB Trương Trọng Nghĩa: Tham nhũng liên kết lợi ích nhóm

Vụ việc Vinalines xảy ra nằm trong chuỗi đầu tư công dàn trải, lãng phí, thất thoát. Vụ việc cho thấy mức độ nghiêm trọng, sự trắng trợn của những người tham nhũng, đó là những người được giao phó trọng trách sử dụng đồng vốn Nhà nước từ tiền đóng thuế của dân.

Đại biểu Trương Trọng Nghĩa

Từ vụ việc này cho thấy nổi lên vấn đề về công tác quản lý, thanh kiểm tra, giám sát khi một sự kiện nghiêm trọng như thế, đụng đến hàng tỷ đôla lại được đem ra sử dụng hời hợt mà không ai phát hiện ra; không ai ngăn chặn được. Khi thất thoát diễn ra mới phát hiện, thậm chí đối tượng cần bắt lại bỏ trốn. Nghiêm trọng hơn là một số người trong nhóm để xảy ra sai phạm đó lại được đề bạt bổ nhiệm quản lý nhà nước ở cấp cao hơn.

Vì sao chúng ta có đủ bộ máy ban, ngành các cấp mà không thể ngăn chặn được sự thất thoát tài sản, tham nhũng, vi phạm lớn đến thế? Trong vụ việc này, trách nhiệm thuộc về ai? 

Quan sát nền kinh tế 10 năm qua có thể thấy đã phát sinh những nhân tố góp phần tạo ra những khó khăn hiện nay, nổi bật là tham nhũng và lợi ích nhóm.

Tham nhũng với lợi ích nhóm đang liên kết nhau. Đây là sự liên kết nguy hiểm vì đôi khi tham nhũng nấp ở dưới những lợi ích mà xem ra không sai trái gì cả. Ví dụ người ta có thể đề xuất phải có rất nhiều cảng, sân bay ở cả nước. Địa phương nào cũng muốn có cảng, có sân bay để phát triển. Nhưng những đề xuất ấy khi được thông qua lại động đến nguồn lực, tài sản và đầu tư không đến nơi đến chốn do những mục tiêu không rõ ràng, dẫn đến dàn trải, lãng phí, thất thoát. Chính sự tham nhũng, dàn trải, lãng phí là một trong những nguyên nhân tạo ra tình trạng lạm phát, chứ không chỉ có nguyên nhân khách quan của tình hình kinh tế.

ĐB, Bí thư Thành ủy Đà Nẵng Nguyễn Bá Thanh: Vinalines như ‘chuyện đùa’

Vừa rồi đi tiếp xúc cử tri kêu lắm, mỗi chuyện tàu thủy (Vinalines) thấy lỗ, chìm dưới biển không biết bao nhiêu tiền. Một đất nước biển nhiều, cá nhiều đương nhiên cần ngành sửa chữa tàu, đóng tàu nhưng muốn vươn tới nhất nhì thế giới làm sao nhanh được, thực tế cho tới giờ cũng  chủ yếu gia công, sơn sửa. 

Đại biểu Nguyễn Bá Thanh

Sự việc trên cho thấy cách điều hành quá lỏng lẻo. Chúng ta quản lý con người, tập đoàn, kiểu gì?

Trước khi có kết luận, thanh tra phải đi lại 5 đến 10 lượt mới, yếu kém như thế nào thì lãnh đạo thừa biết rồi nhưng bất chấp đề bạt, phản cảm ghê gớm, như vậy thì giải thích kiểu gì.

Hơn nữa, khi phát hiện có dấu hiệu sai phạm, mà không giám sát, để bỏ chạy, dân họ không tin.

Quản lý lỏng lẻo khiến bên dưới muốn mua tàu cũ thì mua, muốn bán mỏ than thì bán, tùy tiện. Phải siết lại kỷ cương, trật tự, ít nhất thành lập cơ quan quản lý nhà nước quản lý hết các Tập đoàn, nhân sự, vốn liếng…

Vinalines ốm yếu rồi còn gánh thêm Vinashin nữa, sụp đổ là đương nhiên. Rõ ràng Vinalines mua tàu gì, dự án gì cũng phải thông qua Bộ, các cơ quan phê duyệt trách nhiệm như nào?

Linh Thư (ghi) - Ảnh: Lê Anh Dũng - Bình Minh