- Cán bộ nếu lấy phiếu mà đạt tín nhiệm thấp có quyền xin từ chức. Người tín nhiệm thấp phải tìm giải pháp tốt nhất cho bản thân trong danh dự - Phó Chủ nhiệm UB Pháp luật Lê Minh Thông chia sẻ.
Ông Lê Minh Thông từng là Vụ trưởng Vụ Đào tạo bồi dưỡng cán bộ, Ban Tổ chức Trung ương.
Lời cảnh báo về uy tín
Là thành viên ban soạn thảo đề án về lấy phiếu, bỏ phiếu tín nhiệm, ông giải thích ra sao về ý kiến của cơ quan thẩm tra rằng phạm vi đối tượng đưa ra lấy phiếu quá rộng sẽ dẫn đến dàn trải, hình thức, do đó chỉ cần lấy phiếu với các nhân sự cấp cao?
- Mục đích của đề án là cụ thể hóa quy định của Hiến pháp, pháp luật về việc bỏ phiếu tín nhiệm với các chức danh do QH bầu hoặc phê chuẩn.
Hai là để thực hiện Nghị quyết TƯ 4 về những vấn đề cấp bách trong xây dựng Đảng, trong đó có việc hàng năm lấy phiếu tín nhiệm với những người giữ các chức danh mà QH bầu hoặc phê chuẩn.
 |
| Phó Chủ nhiệm UB Pháp luật Lê Minh Thông: Kết quả lấy phiếu tín nhiệm là căn cứ để lãnh đạo đo lường uy tín của mình. Ảnh: Lê Anh Dũng |
Do hai yêu cầu trên, nên nếu thu hẹp đối tượng lấy phiếu tín nhiệm thì sẽ không ôm hết được đối tượng. Song, nếu mở rộng tất cả thì dễ dẫn đến nguy cơ việc lấy phiếu tín nhiệm trở thành hình thức.
Bởi vậy, dự thảo phân loại hai nhóm. Nhóm 49 người là nhân sự cấp cao, những người có địa vị pháp lý, có chức trách rõ ràng. Những quyết sách của họ ảnh hưởng lớn đến sự phát triển kinh tế xã hội. Nhóm thứ hai là cấp phó hoặc ủy viên các ủy ban.
Làm như trên đảm bảo đáp ứng được cả hai yêu cầu mà vẫn tập trung vào nhóm 49 người để đánh giá thực chất hơn.
Cơ quan thẩm tra cũng cho rằng việc lấy phiếu chỉ để tham khảo, do đó có thể không cần làm mà nên tiến hành bỏ phiếu tín nhiệm luôn?
- Kết quả lấy phiếu là căn cứ để lãnh đạo đo lường uy tín của mình. Mỗi người nếu uy tín thấp sẽ phải tự nâng cao phẩm chất, đạo đức, cung cách điều hành để đáp ứng đòi hỏi của dân.
Mục tiêu của việc lấy phiếu chủ yếu là để thăm dò uy tín. Nó được làm thường xuyên và không nặng nề.
Tuy nhiên, để đưa ai đó ra bỏ phiếu tín nhiệm thì phải căn cứ vào kết quả thăm dò hàng năm đó.
Đề án cũng mở ra một cơ hội cho những người tín nhiệm thấp là họ có quyền xin từ chức. Liệu quy định này có được hưởng ứng trong thực tế không khi mà ở VN chưa có văn hóa từ chức?
- Việc lấy phiếu tín nhiệm là lời cảnh báo cho các vị lãnh đạo biết uy tín của mình đến đâu. Đó là một cơ sở để bản thân họ tự vấn bản thân xem nên lựa chọn giải pháp nào tốt nhất, từ chức hay để bị bỏ phiếu.
Trước kia vẫn nói đến chuyện Việt Nam phải có văn hóa từ chức. Nhưng thực chất những người cần từ chức lại vẫn còn lơ mơ lắm, họ vẫn có ảo tưởng về mình, cho rằng sự việc không đến mức như vậy đâu. Nhưng bây giờ kết quả lấy phiếu tín nhiệm buộc người tín nhiệm thấp phải tìm giải pháp tốt nhất cho bản thân trong danh dự, trong văn hóa.
Như vậy sẽ bắt đầu hình thành văn hóa từ chức thực sự.
Phải thay được người không còn uy tín
Nhân sự cấp cao hầu hết đều là ủy viên Trung ương Đảng. Vậy việc bỏ phiếu, miễn nhiệm ở Quốc hội sẽ phải có cách thức làm thế nào để vẫn đảm bảo sự lãnh đạo của Đảng?
- Việc lấy phiếu tín nhiệm là cơ sở quan trọng để giúp cơ quan Đảng làm tốt công tác cán bộ. Kết quả lấy phiếu là cơ sở để cơ quan có thẩm quyền của Đảng xem xét vấn đề bổ nhiệm, miễn nhiệm, cách chức cán bộ.
Đảng đoàn QH cũng trực tiếp lãnh đạo quá trình lấy phiếu, bỏ phiếu và phải có sự phối hợp chặt chẽ với bộ phận làm công tác tổ chức của cơ quan Đảng để xử lý theo Điều lệ và quy chế cán bộ của Đảng.
Khi một nhân sự nào đó được đưa ra để bỏ phiếu thì các cơ quan làm công tác nhân sự phải chuẩn bị nhân sự khác thay thế.
Bản chất vấn đề là bỏ phiếu bất tín nhiệm, vậy tại sao ban soạn thảo không gọi đúng tên?
- Không nên câu nệ câu chữ. Vì ai không đủ tín nhiệm thực chất là "bất tín nhiệm". Cơ bản nhất là ta có thay thế được người không còn đủ uy tín nữa hay không?
Đề án cũng đưa ra tình huống nếu cán bộ lấy phiếu không đạt tín nhiệm thì có thể cách chức luôn, không đợi đến quy trình qua hai lần lấy phiếu?
- Đúng là có một tình huống là với những người sau lần đầu tiên lấy phiếu tín nhiệm mà tín nhiệm rất thấp, không đạt 2/3 thì có thể đưa ra bỏ phiếu tín nhiệm luôn.
Theo Nghị quyết TƯ 4, sau hai lần lấy phiếu không đạt quá bán thì mới bỏ phiếu. Nhưng đề án QH đưa ra một bước mạnh mẽ hơn, đó là ngay lần đầu tiên lấy phiếu tín nhiệm mà tín nhiệm không đạt 2/3 thì có thể đưa ra bỏ phiếu luôn để kịp thời thay thế cán bộ. Chứ đợi tới 2 năm thì lâu quá, sợ trì trệ.
Tại sao đề án không bổ sung tình huống có thể đưa ra bỏ phiếu bất thường trong trường hợp cần thiết?
- Đề án không loại bỏ chuyện bỏ phiếu bất thường. Vì có 5 trường hợp bỏ phiếu tín nhiệm. Trong đó vẫn giữ quy định cũ là 20% ĐBQH hoặc các ủy ban đề xuất.
Lê Nhung
